Από τους θαλάμους των 12 ατόμων με επικεφαλής θαλαμάρχη και βοηθό του τον υποθαλαμάρχη στα δωμάτια των 2 ατόμων. Από το Οικοτροφείο της Αγίας Σοφίας στο πολυτελές για έδρα οικοτροφείου κτήριο της οδού Μαρτίου. Από τις επίσημες συνομιλίες του τότε, στους ειλικρινείς διαλόγους του τώρα με τους οικοτρόφους. Αυτή είναι η ιστορία του οικοτροφείου, αυτή είναι η ιστορία της εποχής μας. Τα πράγματα αλλάζουν, εξελίσσονται, διατείνονται ορισμένοι. Αν και η πρόοδος δεν είναι πάντοτε ευθύγραμμη. Μπορεί να είναι και μια κυκλική πορεία προς τα πίσω, αν είναι να συναντήσεις κάτι πιο αυθεντικό.
Θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ στον διευθυντή του οικοτροφείου που γνώρισα σαν οικότροφος. Τον άνθρωπο της προσευχής και της αγάπης που πρεσβεύει σήμερα από τον ουρανό για τον κάθε οικότροφο ξεχωριστά και για το οικοτροφείο συνολικά. Τον Ευστράτιο Βαμβουκλή. Τον γνώρισα σαν μαθητής-επισκέπτης του παλιού και τον έζησα σαν οικότροφος του νέου. Τον επισκέφτηκα κατόπιν πολλές φορές σαν «παλαιός καλός οικότροφος», όπως συνήθιζε να προσφωνεί. Μερικές φορές προσφωνούσε έτσι και ανθρώπους, που δεν ήταν ποτέ τους οικότροφοι. Η ζωή του ήταν συνυφασμένη με το οικοτροφείο και νόμιζε ότι όλους τους ανθρώπους από εκεί, το μετερίζι αυτό της πίστης και της προσφοράς, τους είχε γνωρίσει. Και όταν παρουσιάστηκα στο στρατό ξηράς και θα έπαιρνα μετάθεση για Μυτιλήνη, την ιδιαίτερη πατρίδα του, έσπευσε να με προτρέψει να επισκεφτώ τους οικείους του, με πρώτο τον αδερφό του. Είχε τους οικοτρόφους σαν παιδιά του. Και το έδειχνε σε κάθε ευκαιρία. Και όταν πολύ αργότερα η ιστορία τιμητικά τον αποστράτευσε, στιγμή δεν έπαυε για αυτό να ομιλεί, γι’ αυτό να προσεύχεται, για αυτό να νοιάζεται …
Η πνευματική ζωή θέλει αίμα, συνήθιζε να λέει. Δώσε αίμα για να λάβεις πνεύμα. Τα γόνατα να λυγίζουν σε στάση μετανοίας. Μόνον έτσι μπορούμε να κάνουμε βήματα πνευματικής ζωής. Όχι ότι καταλαβαίναμε πλήρως το νόημα ή ακολουθούσαμε τη συμβουλή του. Όμως ήμασταν βέβαιοι ότι τα πράγματα έτσι ήταν. Και στην έναρξη και τη λήξη των εργασιών της ΧΦΔ οι παρεμβάσεις του πάντοτε πνευματικές, αγιοπατερικές. Και το αυθεντικά πλούσιο χειροκρότημα, φοιτητών και φοιτητριών, έδειχνε ότι όλοι προσπαθούσαν να ανιχνεύσουν το νόημα της φράσης.
Ήμουν μαθητής και μάλιστα της πρώτης τάξης Λυκείου, όταν γνώρισα τον Διευθυντή. Κατέβαινα κάθε Δευτέρα το απόγευμα για Βυζαντινή Μουσική και έμενα το βράδυ στο Οικοτροφείο. Δεν υπήρχε Δευτέρα που να μην αφιερώσει χρόνο για επικοινωνία. Μετά το βραδινό φαγητό, όπου έκανε αναφορά στο «μικρό που είναι μαζί μας», με περίμενε στο γραφείο του. Μου ανέλυε τη λειτουργία του οικοτροφείου, τα πρόσφατα γεγονότα, παρουσίαζε και τα προβλήματα. Πάντοτε όμως αφιέρωνε τον περισσότερο χρόνο σε κάποιο πνευματικό ζήτημα. Κάποια Δευτέρα διάβασε στο οικοτροφείο δύσκολο απόσπασμα από κάποιον αββά για το γάμο. Φυσικό ήταν οι φοιτητές να ξαφνιαστούν, να αντιδράσουν, να μην καταλάβουν την εξαίρεση που μπορεί να υπάρχει σε ένα κανόνα … Επικράτησε κάποια φασαρία. Θυμάμαι πολύ καλά ότι αρκετές Δευτέρες αργότερα μου τόνιζε πως έκανα λάθος και τα παιδιά δεν θα μπορούσαν να καταλάβουν το πνεύμα του κειμένου.
Τα 25χρονα του οικοτροφείου «Ο Άγιος Δημήτριος» μας συγκέντρωσαν όλους εμάς στη λατρευτική ευκαιρία που προηγήθηκε, στη σύναξη αυτή και σε όσα καλά θα επακολουθήσουν. Είναι μια ευλογημένη ευκαιρία συνάντησης και συγχώρησης, να χωρέσουμε όλοι μαζί στον ίδιο χώρο και να χωρέσουμε στη θύμησή μας και την προσευχή μας όλους τους οικοτρόφους όλων των εποχών. Ευχαριστούμε την σημερινή διεύθυνση για αυτή την ευκαιρία. Δεν θα πρέπει όμως να μείνουμε σε αυτό. Δε δικαιούμαστε να μείνουμε σε αυτό. Να προβληματιστούμε για το σήμερα και το αύριο του οικοτροφείου μας, να δούμε πως θα μπορέσουμε και εμείς, ο καθένας με τον τρόπο του και τις δυνατότητές του, να βοηθήσουμε, να βοηθάμε την απρόσκοπτη λειτουργία του οικοτροφείου. Να μαθαίνουμε τα νέα του, να συμμετέχουμε με τον τρόπο μας στην πορεία του, να προσευχόμαστε για τους οικοτρόφους, που σήμερα ή αύριο είναι τα παιδιά μας και είμαστε υποχρεωμένοι να δίνουμε τον καλύτερο εαυτό μας για αυτά τα παιδιά. Το οικοτροφείο που υπήρχε και έδωσε λύσεις στη δική μας εποχή, υπάρχει και σήμερα για τον ίδιο σκοπό και θεού θέλοντος θα υπάρχει και αύριο για τα παιδιά μας.
Έλεγε πρόσφατα κάποιος παλαιός καλός οικότροφος «στην πορεία μου στο οικοτροφείο βοήθησα έναν άγιο άνθρωπο να πάει πιο γρήγορα στον παράδεισο» και φυσικά αναφέρονταν στη φασαρία και τα προβλήματα που δημιουργούσε στην οικοτροφιακή του πορεία. Ο ίδιος αυτός άνθρωπος έμεινε χρόνια εδώ. Και όταν με το ίδιο αυτό είμασταν σε φοιτητική-εκπαιδευτική εκδρομή στην Ιταλία, αναπολούσαμε τόσο συχνά τις κοινές μας εμπειρίες με αποτέλεσμα να προκαλέσουμε την εύλογη απορία «Και που μένατε εσείς οι δύο και έχετε τόσες κοινές εμπειρίες» Και ήταν μια εποχή που το αντι-οργανωσιακό πνεύμα ήταν της μόδας … Αυτό είναι το οικοτροφείο. Κοινές θρησκευτικές εμπειρίες στην πιο δύσκολη αλλά και ωραία περίοδο της ζωής μα, τα φοιτητικά χρόνια. Μην παρασύρεστε. Και τότε συζητούσαμε γκρινιάζοντας για το ενωρίς του βραδινού φαγητού, τους περιορισμούς, την ανελευθερία. Ταυτόχρονα όμως απολαμβάναμε πλήρως τη δυνατότητα να έχουμε εποπτεία όλων των σχολών του Πανεπιστημίου και να γνωρίζουμε από πρώτο χέρι τα όσα συμβαίνουν, μέσα από την ανταλλαγή των εμπειριών μας, τη δυνατότητα οι γνωριμίες να πληθύνονται, γιατί οι φίλοι των φίλων μας γίνονταν και δικοί μας φίλοι.
Εκμεταλλευόμασταν πλήρως τις ευκαιρίες που παρουσιάζονταν με την παρουσία στο φυσικό μας χώρο επίσημων προσωπικοτήτων της Θεσσαλονίκης και όχι μόνον …Η καλύτερή μας ώρα; μετά το βραδινό φαγητό στις συναναστροφές μας. Ναι! η ίδια αυτή ώρα που αν γίνονταν δεκτά τα παράπονά μας θα είμασταν εκτός οικοτροφείου. Σε κάποιον τελικό κυπέλλου και πριν επιτρέψει ο διευθυντής να υπάρχει τηλεόραση για να βλέπουμε αυτούς τους αγώνες, αποφασίσαμε ομαδικά να δούμε τον αγώνα εκτός. Καμιά εικοσαριά άτομα και να καθυστερήσουμε στο φαγητό. Ο διευθυντής επήνεσε αυτόν τον ένα που του άφησε σημείωμα ότι θα αργήσει και είδε συγκαταβατικά την πράξη των άλλων.
Οι επισκέψεις του μακαριστού Σεβαστιανού στο Οικοτροφείο από μόνες τους συνιστούν ένα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας του. Και τότε και τώρα οι φοιτητές χρειάζονται ανθρώπους να τους εμπνέουν. Όλοι μας περιμέναμε την άφιξή του με ανυπομονησία και έκδηλη τη χαρά. Κανείς δε σκεπτόταν πότε θα ολοκληρωθεί, συνεπαρμένος ο καθένας μας από την προσωπικότητά του. Για πολλές ημέρες μετά η επίσκεψη αυτή ήταν το μόνιμο θέμα συζητήσεων, ατέρμονων συζητήσεων. Είναι και αυτό ένα χαρακτηριστικό του οικοτροφείου, η δυνατότητα που σου παρέχει να συζητάς τα θέματά σου. Ήταν η εποχή που το Οικοτροφείο ήταν οι αποθήκες της ΣΦΕΒΑ Ξεκινούμασε ανθρώπινες αλυσίδες από το οικοτροφείο, φορτωμένοι με αφίσες και πανό και με τα πόδια φτάναμε ως το σταθμό των λεωφορείων για να μεταφέρουμε στις διάφορες πόλεις το μήνυμα για τα ανθρώπινα δικαιώματα των βορειοηπειρωτών αδερφών μας. Πολλοί βέβαια ξεκινούσαν για να συνεχίσουν την επαφή τους με το Σεβαστιανό. Και ήταν εκεί ο αείμνηστος Γρηγόρης και ο Χρήστος, ιερέας τώρα και ο Άγγελος και ο Χαρίλαος και ο Κώστας και ο Σπύρος και ο Λεωνίδας και ο Δημήτρης …
Επιστρέφω σήμερα στο Οικοτροφείο βοηθώντας σε μικροδουλειές που υπάρχουν. Μου δίνεται η ευκαιρία να συζητήσω με τους φοιτητές, να παρευρίσκομαι ενίοτε στη Τράπεζά τους. Τους παρακολουθώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και έντονη νοσταλγία των τότε χρόνων. Τα προβλήματα και οι προβληματισμοί δεν αλλάζουν. Διαφοροποιήθηκε εν μέρει η αντιμετώπισή τους. Σήμερα έχουμε ίσως καλύτερες συνθήκες, ποιοτικότερο φαγητό, δυνατότητα επικοινωνίας μέσω internet.
Όμως και πάλι η Τραπεζαρία και ιδιαίτερα το βράδυ γίνεται ο ιδιαίτερος τρόπος συνάθροισης, το πινγκ-πονγκ συγκεντρώνει τα ντέρμπυ, το ποδοσφαιράκι απορροφά ενεργητικότητα. Οι ομάδες μεταξύ των φοιτητών ενεργές, η ιδιαίτερη προσωπικότητα του καθενός εμφανής. Το εκκλησάκι υποδέχεται τις θερμές τους προσευχές, οι βραδινές Θείες Λειτουργίες επιβλητικές μέσα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα. Η παρουσία στο ψαλτήρι εντυπωσιακή, η προσφορά διακονίας διαρκής. Η ακολουθία του Αποδείπνου μετά τη βραδινή προσευχή ελκύει φοιτητές και προσευχές. Το αναγνωστήριο πάντοτε τόπος επίπονης προσπάθειας και μερικές φορές δύσκολα επισκέψιμο.
Όμως πάντοτε έτσι ήταν. Οι ψάλτες της Αγια-Σοφιάς αναπολούν τις εποχές που 10-15 άτομα πλαισίωναν τα δύο ψαλτήρια. Από τους θαλάμους ακούγονταν συχνά-πυκνά μαθήματα βυζαντινής μουσικής. Τα πηγαδάκια στους διαδρόμους συχνά. Τα πειράγματα ενίοτε έντονα και αιχμηρά. Η κριτική της Διεύθυνσης παρούσα, Η οικοτροφειακή ζωή σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι …
Το Οικοτροφείο αποδείχτηκε πολλές φορές στέρεο ορμητήριο πνευματικών και εθνικών αγώνων. Από το Οικοτροφείο ξεκινήσαμε ομάδα φοιτητών για τη θεμελίωση του περικαλλούς Ιερού Ναού Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου. Και ως η πιο συγκροτημένη ομάδα αντιπαλέψαμε σθεναρά τη μικρόψυχη αντίληψη μικρόψυχων και φαντασμένων κινήσεων πολιτών, που διαμαρτύρονταν για την «καταστροφή» που θα επέφερε ο Ιερός Ναός «στο περιβάλλον». Και επειδή ο αγώνας άναψε και απειλήθηκαν επεισόδια, η οικοτροφειακή αυτή ομάδα προστάτεψε αποτελεσματικά το μακαριστό τώρα Παναγιώτατο Παντελεήμονα το Β΄ από απειλούμενο προπηλακισμό. Με δυσκολία, θυμάμαι έντονα ακόμα και σήμερα, καταφέραμε να επιβιβαστεί στο μητροπολιτικό αυτοκίνητο μετά την τελετή.
Από το Οικοτροφείο οργανώνονταν και από αυτό ξεκινούσαν οι πιο αποτελεσματικές ομάδες που πρωτοστάτησαν σε όλα τα μεγάλα ζητήματα πίστεως και πατρίδας. Αυτόματο διαζύγιο, πολιτικός γάμος, εκκλησιαστική περιουσία, αλλά και μακεδονικό, βορειοηπειρωτικό, κυπριακό. Όλοι περίμεναν το πράσινο φως της σωστής οργάνωσης και του παλμού και της ζωντάνιας. Και στο τέλος των γεγονότων στο Οικοτροφείο γινόταν ο απολογισμός και λαμβάνονταν οι νέες κρίσιμες αποφάσεις. Και τα θέματα αυτά δεν είχαν μόνο τοπικό χαρακτήρα.
Σταματώ εδώ και συμμετέχω με μεγάλη χαρά στις συζητήσεις που ακολουθούν … για το Οικοτροφείο μας … για την κοινή μας πορεία …
Θεσσαλονίκη, 25 Μαϊου 2008